دانستني هاي مهم تغذيه در ماه رمضان
دانستن هاي مهم تغذيه درماه رمضان
هر ساله پس از ماه مبارك رمضان اكثراً يا افزايش وزن پيدا مي كنيم يا ضعيف شده و دچار بيماري هاي گوارشي مي شويم. اين عوارض از آنجا ناشي مي شود كه ياد نگرفته ايم اصولي روزه بگيريم .
پرخوري و بدخوري دليل عمده اين عوارض است.
تغذيه صحيح در ماه رمضان بسيار اهميت دارد و بايد مواد غذايي نظير گوشت، مرغ، ماهي، لبنيات و سبزي ها، قسمت اعظم رژيم غذايي شخص را در برگيرد.
مصرف تمام مواد غذايي بايد روي اصول و برنامه باشد.مثلا اگر مي گوييم لبنيات خوب است، بايد در نظر داشته باشيم كه مصرف بالاي لبنيات بدون مصرف آب به ميزان كافي، ايجاد سنگ هاي مجاري ادراري را بسيار افزايش مي دهد.
مصرف مواد پروتئيني (گوشت، مرغ، لبنيات و ماهي) به تنهايي كافي نيست، بلكه در كنار آنها بايد از سبزيجات، سالاد، آب و حبوبات استفاده نمود تا از يبوست جلوگيري شود و بايد در نظر داشت كه مصرف زياد غذاهاي پروتئيني باعث تشنگي مي شود.
در خصوص كودكان و نوجواناني كه براي اولين بار روزه مي گيرند، بايد تمام مواد مغذي در رژيم غذايي آنها گنجانده شود. اين نوجوانان بايد در وعده سحر به مقدار كافي غذا بخورند و آب ميوه هايي مثل هويج و گوجه فرنگي را بسيار مصرف نمايند.
چگونگي روزه گرفتن در ماه رمضان
روزه گرفتن در ماه مبارك رمضان منافع معنوي ، فيزيكي ، روحي و اجتماعي به همراه دارد ، ضمن اينكه بايد رعايت نكات پزشكي و نحوه تغذيه نيز مورد توجه قرار گيرد. بنابراين نياز به مصرف غذاي زياد هنگام افطار و سحر نيست ، بلكه آنچه مهم است نحوه رژيم غذايي در اين ماه است.
بدن مكانيسم هاي تنظيم كننده اي دارد كه در طي روزه داري فعال مي شوند و سوخته شدن مؤثر چربي بدن در اين ماه رخ مي دهد. يك رژيم غذايي متعادل براي حفظ سلامت و فعاليت فرد در طي ماه رمضان كافي است. اختلالات بوجود آمده در اين ماه ناشي از مصرف زياده از حد غذا ، مصرف نامتعادل غذا و خواب كم است .
سحر:
سحري را سبك مصرف كنيد.
افطار:
نياز فوري بدن در هنگام افطار به دست آوردن يك منبع انرژي به شكل گلوكز(قند خون) براي هر سلول زنده به خصوص سلول هاي مغز و اعصاب است. خرما و آب ميوه منابع خوب قند هستند، لذا هنگام افطار مصرف خرما، آب ميوه ، سوپ سبزيجات با رشته به منظور حفظ تعادل قند، آب و مايعات بدن توصيه مي شود.
شام :
– گروه گوشت: مرغ ، گاو، گوساله، ماهي و …
– گروه نان وغلات: اين گروه منبع خوبي از كربوهيدرات هاي مركب هستند و تأمين كننده انرژي ، پروتئين، مواد معدني و فيبرهاي غذايي مي باشند.
– گروه لبنيات ( شير ، ماست ، پنير و…) شير و محصلات لبني منابع خوب پروتئين و كلسيم هستند كه براي حفظ بافت بدن و عملكرد هاي متعدد فيزيولوژيك ضروري مي باشد.
– گروه سبزيجات : سبزيجات منبع خوب فيبرهاي غذايي ، ويتامين A و ساير مواد شيميايي گياهي كه آنتي اكسيدان هستند، مي باشد. اين مواد در جلوگيري از سرطان، بيماري هاي قلبي-عروقي و بسياري از بيماري هاي ديگر مفيد است.
– گروه ميوه ها : ميوه را به عنوان آخرين قسمت شام يا فاصله كمي بعد ازشام مصرف كنيد تا باعث سهولت هضم غذا شده و از بروز بسياري از مسائل جلوگيري كند. ميوه هاي ترش ، ويتامين C بدن را فراهم مي كنند ميوه ها منبع خوبي از فيبرهاي غذايي هستند . ميوه ها و مخلوطي از مغزها را مي توان بعد از شام يا قبل از خواب مصرف كرد.
كاهش وزن و افزايش چربي خون به علت بدخوري و پُرخوري در ماه رمضان
بسياري از افراد طي اين ماه به لحاظ تغذيه دچار بد خوري و يا پُرخوري شده و در تغذيه افراط مي كنند به گونه اي كه ممكن است، حتي وزن فردي كاهش يافته، اما ميزان چربي خونش افزايش يابد، بنابراين علت اصلي اين مشكلات افراط در مصرف شيريني جات است چون شيريني جات، مواد قندي و چربي ها، به راحتي سلامت مصرف كنندگان را با خطر مواجه مي كند. بنابراين بايد از مصرف زياد غذاهاي چرب و سرخ كرده به شدت خودداري كرد، چون برخلاف آنچه كه مردم گمان مي كنند كه طي ماه رمضان به واسطه روزه گرفتن وزن افراد كم مي گردد و همچنين افرادي كه دچار چربي خون بالا هستند ،چربي خون آنها كاهش مي يابد، در بسياري از موارد مشاهده شده كه پس از ماه رمضان نه تنها باعث كاهش وزن نشده، بلكه موجب افزايش وزن و چربي هم مي شود.
مصرف زياد مواد غذايي چرب هنگام افطار باعث بي اشتهايي در هنگام سحر مي شود، چون هضم چربي ها در بدن نيازمند مدت زمان طولاني تراست، استفاده از خوراكي ها و مواد غذايي تا دير وقت و به تأخير انداختن زمان خواب، موجب بي اشتهايي و بي حوصلگي هنگام سحر مي شود، بنابراين اگر وعده افطار به صورت مناسب مصرف شود مشكلي براي وعده سحر ايجاد نخواهد شد.
اگر روزه به شيوه مناسب انجام نشود يعني رژيم غذايي به گونه اي باشد كه كالري بيش از حد ممكن وارد بدن شود، به طور حتم به بدن آسيب مي رسد. بنابراين اگر روزه داري به شيوه صحيح انجام شده باشد، مي تواند با كاهش كالري در بدن، نوع خوب كلسترول يا HDL را در بدن افزايش داده و موجب كاهش كلسترول بد يا LDL شود. در غير اين صورت كلسترول بد خون افزايش مي يابد.
روزه ، درمان بيماري هاي روح و جسم
روزه از برنامه هاي مترقي و متعالي دين مبين اسلام و ضامن سعادت دنيا و آخرت، بهداشت جسم، و تزكيهِ نفس و اخلاق است.
روزه در لغت به معناي امساك و ترك مطلق چيزها اعم از خوردني و آشاميدني يا هر عمل ناپسند است. اين فريضه از نظر جسمي، روحي، معنوي، اخلاقي، اجتماعي، اقتصادي، رواني، بهداشتي و… فضايل فراوان دارد.
اثر روزه در ازدياد حافظه يك تأثير فيزيولوژيك است كه در نتيجهِ رسيدن غذاي پاك به سلول‌هاي مغز بعد از چند ساعت بي غذايي رخ مي دهد.
روزه و بهداشت فردي
روزه از نظر بهداشت جسم و سلامت بدن داراي فوايد فراواني است. اين عمل در سلامت معده و پاكسازي آن از انواع غذاها كه موجب بيماري هستند اثرات فوق‌العاده دارد.
پيامبر اسلام (ص) فرمود: معده مركز و خانه هر دردي است و پرهيز از غذاهاي نامناسب و زيادخوري، اساس و رأس هر داروي شفابخش است. همچنين ايشان فرموده‌اند:روزه بگيريد تا سالم بمانيد.
براي بهداشت و تندرستي، بايد غذا كمتر مصرف شود و هنوز اشتها تمام نشده، دست از غذاخوردن كشيد. به تجربه ثابت شده است، افرادي كه كم مي خورند از كساني كه هميشه سير مي خورند سالم ترند.
يكي از دانشمندان روم مي گويد: اولين بيماري مربوط به پرخوري بود و نخستين درمان نيز روزه گرفتن است. يك پزشك مصري نيز در ۳۶۰۰ سال قبل به طنز گفته است: انسان پرخور با يك چهارم غذايي كه مي‌خورد زنده مي ماند و با سه چهارم ديگر آن پزشكان امرار معاش مي كنند! به بياني اغلب اين پرخورها هستند كه با بيماري‌هاي خود كيسه اطبا را پر مي كنند.
دكتر كارل امريكايي مي نويسد: هر شخص بيمار بايد هر سال مدتي از خوردن غذا بپرهيزد، زيرا مادامي كه غذا به بدن مي رسد ميكروب‌ها در حال رشد هستند، ولي هنگامي كه از غذا پرهيز مي‌شود، ميكروب‌ها رو به ضعف مي روند. روزه اي كه اسلام واجب كرده بزرگترين ضامن سلامتي بدن است.
روزه درماني در مورد اكثر بيماري‌هاي حاد و مزمن تجويز مي شود؛ از جمله : فشارخون زياد ، تصلب شرايين، گرفتگي مجاري خون و لنف، آسم ، آنژين قلبي، سرطان خون، بيماري‌هاي عصبي، چاقي، نقرس، ورم مفاصل، انواع روماتيسم، بيماري هاي كبدي، ورم كيسه صفرا، بيماري‌هاي معده و روده، يبوست مزمن، ورم لوزهِ مزمن، زكام‌هاي حلق و بيني، ناراحتي‌هاي كليه و مثانه، بيماري‌هاي زنان، بيماري‌هاي مزمن پوستي، اختلالات عصبي ( افسردگي ، ميگرن ، وسواس ).
روزه و نظرات برخي دانشمندان
– دكتر ژان فروموزان: ذخاير گليكوژن كبدي و پروتئين خون و ذخيره چربي كه در مرد ۳۰ درصد و در زن ۲۰ درصد است براي يك ماه بدن كافي است؛ بنابراين طبق نتايج موجود پزشكي در يك ماه روزه ، از نظر بهداشتي خللي در بدن انسان به وجود نمي آيد.
وي همچنين روش معالجه با روزه را «شست و شوي احشاء» تعبير مي كند و مي گويد: در آغاز روزه‌داري زبان باردار است، عرق بدن زياد است، دهان بو مي گيرد، گاه آب از بيني راه مي افتد و همه اين‌ها علامت شست و شوي كامل بدن است. بعد از سه الي چهار روز بو برطرف مي شود، اسيداوريك ادرار كاسته مي شود و شخص احساس سبكي و نشاط فوق‌العاده مي كند. در اين حال اعضا هم استراحتي دارند.
– شهيد دكتر سيد رضا پاك نژاد: طي يك ماه روزه‌داري آدمي داراي جسمي تازه و آزاد شده از قيد و بند سموم خواهد شد.
روزه از نظر بهداشت جسم در تمام سنين با توجه به حالات مختلف و با رعايت بعضي بيماري‌ها و ناتواني‌ها بسيار مفيد و نافع است؛ حتي كودكان از اين منافع بي بهره نيستند؛ و با شرايط ويژهِ خود مي توانند روزه بگيرند.
– دكتر كارل (امريكايي): بر لزوم روزه داري در تمام اديان تأكيد شده است. در روزه ابتدا گرسنگي و گاهي نوعي تحريك عصبي و بعد ضعف احساس مي شود. در عين حال تغييرات مهمي صورت مي گيرد و بالاخره تمام اعضا مواد خاص خود را براي نگهداري و تعادل محيط داخلي و قلب قرباني مي كنند. به اين ترتيب روزه تمام بافت‌هاي بدني را مي شويد و آنها را تازه مي كند.
– دكتر گوئل پا (فرانسوي): چهار پنجم بيماري‌ها از تخمير غذا در روده‌هاست و همه با روزه اصلاح مي شوند.
– دكتر تومانيانس: فايده كم خوردن و پرهيز كردن از غذاها در يك مدت كوتاه آن است كه چون معده در مدت يازده ماه مرتب پر از غذا بوده، طي يك ماه روزه داري مواد زايد آن دفع مي شود. همين طور كبد كه براي هضم غذا مجبور است دائماً صفراي خود را مصرف كند، در اين مدت سي روز، ترشحات صفراوي را صرف حل كردن باقي مانده غذاي جمع آوري شده خواهد كرد. به‌علاوه، دستگاه هاضمه در نتيجه كم خوردن غذا، اندكي فراغت حاصل مي كند و رفع خستگي مي نمايد.
– فيثاغورث طبيب و دانشمند بزرگ يوناني، هنگام مرگ، شاگردانش را به روزه گرفتن توصيه كرد.
– در زمان بقراط ، اطبا بيماران خود را كه به بيماري سخت دچار بودند از غذا خوردن منع مي كردند.
– آلكسي سوفورين (طبيب روسي) كتابي به نام امساك در غذا به رشته تحرير درآورده كه در آن مدت روزهِ طبي چهل روز تمام است؛ روزه‌اي كه نه سحري دارد و نه افطاري. تنها چيزي كه روزه‌دار مجاز است بخورد فقط آب، آب ميوه و چاي است. او معتقد است حتي مسلولين كه نياز به تقويت بيشتري دارند اگر اين رژيم عجيب را بگيرند به سرعت غيرقابل تصوري بهبود خواهند يافت!
وي همچنين مي گويد: انواع بيماري‌ها از غذاهاي زايد كه از معده مي گذرند و در بدن تحليل نمي شوند سرچشمه مي گيرند. اين مواد غذايي اضافي عفونت‌هايي توليد مي كنند كه بهترين شرايط را براي رشد و نمو ميكرب‌ها و باكتري‌ها فراهم مي سازند و درمان همه آنها از طريق گرسنگي و امساك از غذا صورت مي گيرد.
رياضت نفس
مرتاضان و كساني كه در پي ترقي و تعالي روحي هستند از تغذيه خويش از نظر كيفيت و كميت مي كاهند، تا آنجا كه براي مثال در طول روز و شب به يك عدد بادام اكتفا مي كنند، يا فقط غذاي نباتي مصرف مي كنند و از خوردن گوشت حيواني مي پرهيزند، تا بتوانند به هدف عالي خود كه همانا ترقي روح و پرورش آن است برسند.
روزه و تقويت حافظه
روان شناسان عصر حاضر دستوراتي براي تقويت حافظه مي دهند؛ اما كساني كه روزه مي گيرند نيازي به تمرينات تقويت حافظه ندارند؛ زيرا يكي از فوايد روزه ، تقويت حافظه است.
از قول حضرت اميرالمؤمنين (ع) آمده است سه چيز حافظه را تقويت مي كند:
۱٫ مسواك‌كردن دندان‌ها
۲٫ روزه داشتن
۳٫ خواندن قرآن.
اثر روزه در ازدياد حافظه يك تأثير فيزيولوژيك است كه در نتيجهِ رسيدن غذاي پاك به سلول‌هاي مغز بعد از چند ساعت بي غذايي رخ مي دهد.
مبارزه با چاقي در اسلام
در اسلام يك روش براي پيشگيري از ازدياد چربي در بدن ، مبارزهِ روزانه است؛ به اين ترتيب كه وعده‌هاي غذايي بايد مورد توجه قرار گيرد؛ مستحب است نيم سير از سر سفره برخاستن.
دنياي غرب نيز پس از طي مراحل علمي و تجربي و بررسي بيماري هاي تصلب شرايين، ازدياد كلسترول خون و چاقي به اين نتيجه رسيد كه نبايد رژيم گرفت بلكه بايد همه چيز را خورد ولي به مقدار كم .
روش ديگر در اسلام براي مقابله با چاقي ،مبارزهِ سالانه است؛ كه تحت عنوان روزه ماه رمضان بر مسلمانان واجب شمرده مي‌شود. به اين ترتيب، كساني كه طي سال به هر علت – اعم از طمع، غفلت، پرخوري يا شكم پرستي – ذخاير بدن خود را افزايش مي دهند، فرصت بيابند در مدت يك ماه روزه داري به تدريج و بدون هيچ گونه عارضه جانبي بار بدن را سبك كنند و چربي هاي ذخيره را بسوزانند.
يك تحليل طبي از روزه
پرهيز از خوردن و آشاميدن در ايام روزه يكي از راه‌هاي مؤثر براي تندرستي است؛ زيرا وقتي انسان مدتي از خوراك عادي روزانه دست كشيد و در تغذيه خود تخفيف داد، به طبع اشتها و ميل به غذا پيدا مي كند. در نتيجه مواد شيميايي خوراك كه مورد احتياج بدن است در نهايت راحتي جذب مي شود.
كودكان و روزه
اثبات شده كه روزه از نظر بهداشت جسم در تمام سنين با توجه به حالات مختلف و با رعايت بعضي بيماري‌ها و ناتواني‌ها بسيار مفيد و نافع است؛ حتي كودكان از اين منافع بي بهره نيستند؛ و با شرايط ويژهِ خود مي توانند روزه بگيرند.
استعمال بوي خوش در حال روزه
از جمله كارهاي مستحب در حال روزه استعمال بوي خوش است. روايت شده است كه امام حسين(ع) هرگاه روزه مي گرفت خود را معطر مي كرد و مي فرمود: عطر تحفهِ روزه دار است.
برچسب: ، دانستني هاي ماه رمضوني، دانستني هاي هنگام افطار، دانستني هاي هنگام سحر، روزه گرفتن زنان باردار، روزه گرفتن كودكان در ماه رمضان،